علوم شناختی یعنی چه؟
وجه تمایز انسان با سایر موجودات، سطح عالی تفکر وی است. علوم شناختی یک علم میان رشته‌ای در مطالعه ذهن انسان است که بر علومی چون روان شناسی، علم اعصاب، علم رایانه، زبان شناسی، مردم شناسی و فلسفه مبتنی است. این علم چگونگی پردازش اطلاعات در ذهن انسان، تفکر، یادگیری و سازماندهی ذهنی را مطالعه می کند. بطور دقیق‌تر، فعالیت هایی مانند توجه، حافظه، استدلال، خلاقیت، برنامه‌ریزی، حل مسئله در علوم شناختی بررسی می‌شوند. شاید بتوان ادعا کرد که علوم شناختی علم مطالعه ذهن بشر است.
تمامی فعالیت‌های ذهنی و حرکتی انسان‌ها به نوعی با فرایندهای شناختی در ارتباط هستند و تقریباً همه موضوعات روانشناختی انسان را می‌توان از دیدگاه شناختی مورد مطالعه و بررسی قرار داد. علوم شناختی در کنار فناوری نانو، فناوری زیستی و فناوری اطلاعات یکی از چهار علم برتر و کلیدی در قرن بیست و یکم محسوب می‌شود.
مهارت های شناختی چیستند و چه اهمیتی دارند؟
- انجام امور در زندگی روزمره: انسان‌ها همواره در حال استفاده از توانایی‌های شناختی خود برای انجام امور در زندگی روزمره هستند. تفکر، توجه، برنامه‌ریزی، کنترل تکانه، و بازداری از جمله مهارت‌های شناختی هستند که در رفتار و عملکرد فرد نقش مهمی ایفا می‌کنند. تمام رده های سنی به خصوص کودکان و سالمندان می توانند از برنامه های ارتقای مهارت های ذهنی بهره ببرند.
- سلامت عصبی: مهارت‌های شناختی، تصویر همه جانبه‌ای از سلامت عصبی شخص در اختیار می‌گذارد که به عنوان سرعت پردازش اطلاعات اندازه‌گیری می‌شود. این مهارت‌ها نیاز به تقویت و آموزش دارند.
- سلامت روان: عملکرد شناختی یک بخش مهم از سلامت روان است و در بهبود مشکلات روانشناختی نیز می‌تواند بسیار سودمند باشد.
آیا می توان مهارت های شناختی را بهبود بخشید؟
بله. همانگونه که جسم ما به منظور رشد و سلامت نیازمند تغذیه مناسب و ورزش است، عملکرد مغز انسان نیز می‌تواند از راه آموزش‌های هدفمند ارتقاء یابد. بهعلاوه، امروزه استفاده از فناوری‌های جدید، شامل سامانه‌های رایانهمدار، به افزایش بهره‌وری انسان کمک نموده است. در روانشناسی نیز بکارگیری روش های علمی نوین مانند درمان های مبتنی بر رایانه، نرم افزار های مناسب با تلفن های همراه، و نرم افزار های رایانه ای و تحت وب در حوزه سنجش، آموزش و بازتوانی با پیشرفت‌های شگرفی همراه بوده است.
واحد فناور «سامانه های پردازش شناختی پاژ» بر طراحی و ساخت سامانه‌های نوین و یا تعدیل سامانه‌های موجود متمرکز است. و بر آن است تا دانش شناختی پایه را در حوزه های‌سنجش، آموزش و بازتوانی، کاربردی و عملیاتی کند. در این میان از آخرین دستاوردهای علمی و تکنیکی در این زمینه ها بهره می برد.